Binnen de Oostenrijkse school is er een interessante discussie aan de gang, of het juridisch en economisch in orde is om een fractionele reserve bank te openen. Sommigen beweren dat enkel een bank met een volledige reserve - 'a full reserve bank' - economisch en juridisch in orde is. Anderen beweren dan weer dat een 'frac. reserve bank' in orde is; dat er geen juridische noch economische problemen zijn. Op dit moment in de tijd; denk ik zelf dat er inderdaad juridische oplossingen zijn voor de bezwaren van de full. reserve bankers, maar waar ik het echt over wil hebben, is een klein economisch argument ter verdediging van een frac. reserve. Ik zal het zo kort mogelijk voorstellen door gebruik te maken van een analogie. Maar eerst moeten we een bepaald onderscheid duidelijk maken.
In banken kan je 2 verschillende accounts hebben. Je kan een 'demand deposit' hebben. Dit betekent dat je je geld dat je daarop zet on demand - dus: altijd als jij het wilt - kan gaan afhalen. Langs de andere kant heb je een 'time deposit'. Dit betekent dat als je je geld daarop zet, je gedurende een welbepaalde, op vooraf bepaalde, tijd niet aan die rekening kan. Bijvoorbeeld: je geeft een bepaalde hoeveelheid goud aan de bank (neem 1 jaar) en gedurende dat jaar kan je dat goud niet terugvragen. Het is van de bank. Na een jaar krijg je het goud dan (normaal gezien) terug, waarop je dan een interest krijgt.
Laten we eerst een volledige reserve bank inbeelden. Iemand dropt zijn goud daar voor 1 nacht en krijgt daarvoor een moneytitel (i.e. 'iets in deze bank is van u) van de bank in kwestie. Men betaalt hiervoor een warehousefee. Deze persoon gaat dan 24 uur slapen - hij is heel moe - en komt dan zijn eigendom terughalen.
Stel u echter voor dat hij onverschillig is over de exacte munten (of whatever) dat hij terugkrijgt; dat hij simpelweg dezelfde hoeveelheid goud terugwilt na die 24 uur. (Het lijkt me niet zo'n onmogelijke assumptie; jij wilt ook niet het exacte briefje terug dat je naar de bank brengt.) Stel verder voor dat de bank hem interest aanbiedt (en dus zijn goud productief zal gebruiken tijdens die 24 uur.) Stel dus dat hij zijn goud naar de bank brengt en daarvoor een bankliability krijgt, die hij, alweer, over 24 uur zal komen inwisselen. Als de bank kan inschatten dat hij pas over 24 uur zal terugkomen, betekent dit dat hij inschat dat gedurende deze 24 uur je jouw (in theorie) demand deposit aan het gebruiken bent, vanuit een praxeologisch perspectief, als een time deposit. Namelijk: een time deposit van 24 uur. Indien de bank in staat is tijdens deze 24 uur het geld uit te lenen, daar een interest op te verdienen, en dan na 24 uur dit aan jou terug te geven, is er geen enkel probleem (en verdien je daar zelf nog een interest op).
Natuurlijk is 24 uur wat kort, maar dat is het punt niet. Het punt is dat het niet onwaarschijnlijk is om in te beelden dat dit proces op grootschalige wijze, over heel veel leningen heen gebeurt. Heel veel mensen brengen hun goud naar de bank en krijgen een bankliability in de plaats. De bank kan dan zelf een deel extra bankliabilities creëren door deze uit te lenen, maar langs de andere kant krijgt ze dan ook aan haar asset zijde deze leningen (en de inkomsten daarvan) in de plaats; waardoor de bankliabilities en de assets nog altijd in the long run gelijk zijn. Het is waar dat op elk bepaald moment alle cliënten van de bank naar de bank kunnen komen om allemaal hun bankliability in te ruilen voor echt goud; en dat de bank daaraan niet kan voldoen. (Daarom zijn er historisch gezien dan ook 'option clauses' ontwikkeld: indien zoiets gebeurt, kan de bank, bijvoorbeeld, een wachttijd van 90 dagen inroepen om daaraan te voldoen.) Maar indien de bank zijn affaires goed op orde heeft - en net zoals elke onderneming zal de ene bank dat beter doen dan de andere - kan ze wel altijd goed haar cliënten terugbetalen indien deze hun bankliabilities willen inruilen. Het enige wat vereist is, is dat de bank zo correct mogelijk in schat in welke mate mensen hun 'demand deposit' aan het gebruiken zijn als 'time deposit', i.e. wanneer ze hun geld komen afhalen. De reden waarom mensen dit (kleine) risico nemen, is eenvoudig: ze verdienen daar een interest op.
In banken kan je 2 verschillende accounts hebben. Je kan een 'demand deposit' hebben. Dit betekent dat je je geld dat je daarop zet on demand - dus: altijd als jij het wilt - kan gaan afhalen. Langs de andere kant heb je een 'time deposit'. Dit betekent dat als je je geld daarop zet, je gedurende een welbepaalde, op vooraf bepaalde, tijd niet aan die rekening kan. Bijvoorbeeld: je geeft een bepaalde hoeveelheid goud aan de bank (neem 1 jaar) en gedurende dat jaar kan je dat goud niet terugvragen. Het is van de bank. Na een jaar krijg je het goud dan (normaal gezien) terug, waarop je dan een interest krijgt.
Laten we eerst een volledige reserve bank inbeelden. Iemand dropt zijn goud daar voor 1 nacht en krijgt daarvoor een moneytitel (i.e. 'iets in deze bank is van u) van de bank in kwestie. Men betaalt hiervoor een warehousefee. Deze persoon gaat dan 24 uur slapen - hij is heel moe - en komt dan zijn eigendom terughalen.
Stel u echter voor dat hij onverschillig is over de exacte munten (of whatever) dat hij terugkrijgt; dat hij simpelweg dezelfde hoeveelheid goud terugwilt na die 24 uur. (Het lijkt me niet zo'n onmogelijke assumptie; jij wilt ook niet het exacte briefje terug dat je naar de bank brengt.) Stel verder voor dat de bank hem interest aanbiedt (en dus zijn goud productief zal gebruiken tijdens die 24 uur.) Stel dus dat hij zijn goud naar de bank brengt en daarvoor een bankliability krijgt, die hij, alweer, over 24 uur zal komen inwisselen. Als de bank kan inschatten dat hij pas over 24 uur zal terugkomen, betekent dit dat hij inschat dat gedurende deze 24 uur je jouw (in theorie) demand deposit aan het gebruiken bent, vanuit een praxeologisch perspectief, als een time deposit. Namelijk: een time deposit van 24 uur. Indien de bank in staat is tijdens deze 24 uur het geld uit te lenen, daar een interest op te verdienen, en dan na 24 uur dit aan jou terug te geven, is er geen enkel probleem (en verdien je daar zelf nog een interest op).
Natuurlijk is 24 uur wat kort, maar dat is het punt niet. Het punt is dat het niet onwaarschijnlijk is om in te beelden dat dit proces op grootschalige wijze, over heel veel leningen heen gebeurt. Heel veel mensen brengen hun goud naar de bank en krijgen een bankliability in de plaats. De bank kan dan zelf een deel extra bankliabilities creëren door deze uit te lenen, maar langs de andere kant krijgt ze dan ook aan haar asset zijde deze leningen (en de inkomsten daarvan) in de plaats; waardoor de bankliabilities en de assets nog altijd in the long run gelijk zijn. Het is waar dat op elk bepaald moment alle cliënten van de bank naar de bank kunnen komen om allemaal hun bankliability in te ruilen voor echt goud; en dat de bank daaraan niet kan voldoen. (Daarom zijn er historisch gezien dan ook 'option clauses' ontwikkeld: indien zoiets gebeurt, kan de bank, bijvoorbeeld, een wachttijd van 90 dagen inroepen om daaraan te voldoen.) Maar indien de bank zijn affaires goed op orde heeft - en net zoals elke onderneming zal de ene bank dat beter doen dan de andere - kan ze wel altijd goed haar cliënten terugbetalen indien deze hun bankliabilities willen inruilen. Het enige wat vereist is, is dat de bank zo correct mogelijk in schat in welke mate mensen hun 'demand deposit' aan het gebruiken zijn als 'time deposit', i.e. wanneer ze hun geld komen afhalen. De reden waarom mensen dit (kleine) risico nemen, is eenvoudig: ze verdienen daar een interest op.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten