Tweede artikel: From Smith to Menger to Hayek: Liberalism in the Spontaneous Order Tradition Deze serie is een onderdeel van de vakantie literatuurlijst. In deze serie willen we allerlei teksten die dieper ingaan op relevante zaken in de klassiek liberale traditie verder onderzoeken. Laat gerust iets weten als je (af en toe) mee wilt bloggen hierover.
In deze tweede tekst beschrijft professor Horwitz de 'spontane orde' traditie van het liberalisme. Horwitz beschrijft de spontane orde traditie als zowel (1) een onderzoeksproject als een (2) normatief idee - natuurlijk waarbij er een wederzijdse invloed is. Interessant is echter het volgende:
(Spontaneous Order(s)) comprise practices, rules, institutions, and so forth that have developed not because human actors rationally foresaw their likely benefits and deliberately, consciously constructed them, but rather because they are unintended consequences of various human actors’ pursuit of their own purposes and plans.
Dit wordt vaak verkeerd begrepen. Natuurlijk wordt er niet bedoeld dat mensen willekeurig handelen, maar dat de overkoepelende orde een zekere graad van 'ongeplandheid' heeft. Zelfs de USSR had een 'spontane orde'; maar een redelijk negatief, gebaseerd op wantrouwen en manipulatie. Het interessante is dus niet zozeer 'is er een spontane orde'; maar 'welke instituties creëert positieve orde - en welke negatieve'. Te vaak zie ik liberalen spontane orde gelijkstellen met een positieve spontane orde - maar dit lijkt me verkeerd. Iets dat 'spontaan' ontstaat, kan ook negatief zijn - afhankelijk van de incentives en dergelijke die de individuele actoren hadden bij die orde.
Horwitz beschrijft het spontane orde project als volgt:
As their work shows, a spontaneous-order approach to the study of human action leads to a focus on three issues: (1) the limits of human reason arising from the inarticulate nature of much human knowledge; (2) the institutional arrangements that evolve to enable humans to make use of dispersed and tacit knowledge; and (3) the processes that hamper or foster the evolution of such institutions.
Dit lijkt me een goede beschrijving. Merk - alweer - op dat dit ook het geval is in 'negatieve' spontane ordes: ook daar gaat het over de limieten van menselijke kennis (vb. om uit de negatieve spiraal te geraken), de instituties die gebruik maken van 'beperkte kennis' - maar vb. wel uitgebreide macht over mensen hebben en processen die de tot standkoming van deze ordes promoten en belemmeren. Waarwij het dus positief is dat negatieve spontane ordes voorkomen worden - en vice versa!
Horwitz vervolgt met het beschrijven van de bijdragen van Smith, Menger en Hayek. Het fundamentele punt bij alle drie is dat ze
(1) bestudeerden hoe instituties beperkt altruïstische motieven toch kunnen vertalen naar uitkomsten die de algemene samenleving dienen - doorgaans samengevat als de instituties van de marktsamenleving.
(2) het analyseren van het concrete proces dat aanleiding geeft tot het ontstaan van deze instituties (subjectieve voorkeuren gecombineerd met al bepaalde normen, die leiden tot macro uitkomsten)
(3) de beperkte kennis van individuele actoren; waardoor dat mechanismen ontstaan die daar mee om kunnen gaan; economische competitie - de uitkomst er van iig - is zo'n proces.
Een functionele omschrijving van instituties, kan de volgende zijn:
Institutions limit what we need to know in order to act successfully; they allow us to form more accurate expectations about the behavior of others without detailed knowledge of them.
Gegeven deze definitie: kunnen er dan negatieve instituties zijn, zoals de USSR? Ik zou zeggen: ook de politieke context van de USSR 'minimaliseerde' op de kennis die ze nodig hadden om te handelen maar minimaliseerde op de verkeerde manier, met alle gevolgen van dien. Het lijkt me interessant om te denken over samenlevingen zoals de USSR als 'instituties die economiseren op informatie op de verkeerde manier' - los van eventuele machtsproblemen die er ook waren. Het marktproces, daarentegen, economiseert (om redenen die we in de vorige tekst hebben gezien) op de correcte informatie.
Wat denk jij van de spontane orde traditie?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten