dinsdag 3 augustus 2010

"Marktfalen"

Het concept marktfalen, in de traditionele betekenis van het woord, betekent ongeveer zoiets:

Bij marktfalen faalt de marktwerking, dat wil zeggen dat de markt geen optimale oplossing tot stand kan brengen.
(Danku wikipedia.)

Het probleem is echter dat dit concept simpelweg op niet al te veel slaat. "De" markt die geen "optimale" oplossing tot stand brengt, is een birds eye view dat geen relevantie heeft. Er is geen omniscient wezen dat over ons waakt dat kan oordelen of een 'markt' heeft 'gefaald'.
Het concept marktfalen is om te beginnen een statisch concept: het moet noodzakelijk gaan over 'hier' en 'nu' en kan nooit over het geheel van de tijd gaan, i.e. van zodra je iets als 'marktfalen' identificeert en er als overheid tegenop treedt; ontneem je de mogelijkheid er iets aan te doen.
Een ander probleem is dat 'optimaliteit' maar zin heeft in de betekenis van een concreet doel, e.g. ik wil dit pianostuk optimaal spelen, ik wil geen fouten schrijven, etc. Het concept 'optimaliteit' vervalt als het gaat over een proces dat geen eindpunt heeft; maar constant verandert. Je kan dan niet spreken over 'optimale' resultaten; er is geen benchmark om mee te vergelijken.
Een ander punt is dat de markt het geheel is van handelingen waarbij mensen marginale trade offs afwegen. Het is dus raar om te zeggen dat iets niet 'optimaal' is, als het nog steeds volgens hun keuzes gebeurt.

Hiermee zeg ik niet dat het marktproces altijd optimaal is; alleen dat 'marktfalen' een leeg concept is.

Het concept 'juridisch falen' bestaat echter wel - zoals negatieve externaliteiten zoals vervuiling op iemand anders zijn eigendom (in zoverre dat het een coherent concept is). De reden is omdat het daar wél duidelijk te onderscheiden is: net zoals diefstal duidelijk geval is, zijn negatieve externaliteiten dat ook (zoals hiervoor gedefinieerd).

Maar 'marktfalen' - het concept dat vrijwillige handelingen geen 'optimale' status bereiken - is een hol concept, imo.

Geen opmerkingen: