Een vaak gehoord argument tégen het liberalisme is dat het een 'dogma' is dat markten zelf-reguleren. Omgekeerd is het een vaak gehoord argument voor het liberalisme dat markten wel zelf-reguleren. Volgens mij gaat het echter niet simpelweg over een meningsverschil of dit bepaald resultaat bereikt wordt (zoals het debat of markten efficiënt zijn of niet dat eerder wel is), maar worden er gewoon verschillende zaken bedoeld.
Het beste bewijs dat ik daarvoor kan geven is dat als bewijs van het gebrek aan zelf-regulering zaken worden aangehaald als ontslagen, faillisementen, kapitaalstromen. Maar ook zaken zoals 'ongelijkheid' worden aangehaald. Maar met 'markten zijn zelf-regulerend' wordt helemaal niet bedoeld dat deze zaken niet gebeuren! Met het punt van 'zelf-regulering' wordt bedoeld dat het marktmechanisme (indien aan de noodzakelijke eisen om te kunnen spreken over een marktmechanisme wordt voldaan) zich zal aanpassen aan de wensen van de consument - het zij getraag, het zij soms niet compleet zoals het hoort, etc. Maar zich aanpassen aan de wensen van de consument qua consument betekent dat er inderdaad soms een fabriek gesloten moet worden. Ja, dit gebeurt omdat er niet genoeg winst wordt gemaakt, maar 'niet genoeg winst maken' betekent dat je consumenten niet genoeg kan overtuigen om hun geld af te staan voor het desbetreffende product en dus de desbetreffende productiefactoren (arbeid, land en kapitaal) zijn niet efficiënt gebruikt. Hieruit volgt inderdaad dat bepaalde mensen hun baan verliezen. Dit is natuurlijk jammer voor de mensen in kwestie, maar dit is uiteindelijk veroorzaakt door de consumenten die niet genoeg geld willen geven voor het desbetreffende product. (Soms schat een ondernemer dit te laat in, dan heeft hij al verlies gemaakt. Soms schat een ondernemer dit verkeerd in en kan een andere ondernemer met het zelfde proces wel winst maken, etc. Dit is allemaal mogelijk, maar verandert niets aan het essentiële argument.)
Het 'zelf-regulerende' mechanisme betekent dus niet dat mensen niets 'slecht' zal overkomen; soms word je ontslagen in een markt, soms investeer je verkeerd, soms koop je een slecht product. Dat is allemaal waar, maar is geen weerlegging van het zelf-regulerende mechanisme van de markt.
Wat je kan doen, is trachten aan te tonen dat dit mechanisme niet zo vlot werkt als liberalen beweren. Of dat het op een andere manier beter kan ofzo. Maar simpelweg deze zaken aanhalen als argument tégen het zelf-regulerende mechanisme, is simpelweg het over totaal andere zaken hebben, wat natuurlijk de communicatie nogal moeilijk maakt.
Nog een laatste punt; puur technisch gezien zou het kunnen dat het 'zelf-regulerende mechanisme' van de markt zorgt dat mensen toch meer zullen betalen voor een bepaald product. Als mensen zouden weten hoe het marktmechanisme werkt, zouden we kunnen zeggen: 'hey, opel gaat failliet: mensen, koop alleen opel aan gigantisch hoge prijzen, dan kan je zorgen dat deze fabriek open blijft!' Helaas heb ik nog niet veel meer socialistisch geïnspireerde medemensen dit zien doen als actie om de fabriek open te houden. Het is echter wel degelijk zo dat de consument de uiteindelijke beslisser is. Dit gebeurt inderdaad via een tussenpersoon: de ondernemer moet de wensen van de consument inschatten en op basis daarvan zijn ondernemingsplannen maken (en soms kan dat inderdaad 'downsizen' betekenen als hij niet denkt dat hij zal kunnen doen wat hij misschien wel zou willen doen). Het staat iedereen in dit geval ook vrij om de aandelen van de desbetreffende fabriek aan een hogere dan de huidige marktprijs te kopen - dit mag geen probleem zijn: hij denkt immers dat hij het beter kan, dan is een hogere prijs betalen voor eigenaarschap (i.e. aandelen) geen probleem.
Zie voor een gelijkaardig punt als hierboven ook deze briljante blogpost van Bryan Caplan.
Het beste bewijs dat ik daarvoor kan geven is dat als bewijs van het gebrek aan zelf-regulering zaken worden aangehaald als ontslagen, faillisementen, kapitaalstromen. Maar ook zaken zoals 'ongelijkheid' worden aangehaald. Maar met 'markten zijn zelf-regulerend' wordt helemaal niet bedoeld dat deze zaken niet gebeuren! Met het punt van 'zelf-regulering' wordt bedoeld dat het marktmechanisme (indien aan de noodzakelijke eisen om te kunnen spreken over een marktmechanisme wordt voldaan) zich zal aanpassen aan de wensen van de consument - het zij getraag, het zij soms niet compleet zoals het hoort, etc. Maar zich aanpassen aan de wensen van de consument qua consument betekent dat er inderdaad soms een fabriek gesloten moet worden. Ja, dit gebeurt omdat er niet genoeg winst wordt gemaakt, maar 'niet genoeg winst maken' betekent dat je consumenten niet genoeg kan overtuigen om hun geld af te staan voor het desbetreffende product en dus de desbetreffende productiefactoren (arbeid, land en kapitaal) zijn niet efficiënt gebruikt. Hieruit volgt inderdaad dat bepaalde mensen hun baan verliezen. Dit is natuurlijk jammer voor de mensen in kwestie, maar dit is uiteindelijk veroorzaakt door de consumenten die niet genoeg geld willen geven voor het desbetreffende product. (Soms schat een ondernemer dit te laat in, dan heeft hij al verlies gemaakt. Soms schat een ondernemer dit verkeerd in en kan een andere ondernemer met het zelfde proces wel winst maken, etc. Dit is allemaal mogelijk, maar verandert niets aan het essentiële argument.)
Het 'zelf-regulerende' mechanisme betekent dus niet dat mensen niets 'slecht' zal overkomen; soms word je ontslagen in een markt, soms investeer je verkeerd, soms koop je een slecht product. Dat is allemaal waar, maar is geen weerlegging van het zelf-regulerende mechanisme van de markt.
Wat je kan doen, is trachten aan te tonen dat dit mechanisme niet zo vlot werkt als liberalen beweren. Of dat het op een andere manier beter kan ofzo. Maar simpelweg deze zaken aanhalen als argument tégen het zelf-regulerende mechanisme, is simpelweg het over totaal andere zaken hebben, wat natuurlijk de communicatie nogal moeilijk maakt.
Nog een laatste punt; puur technisch gezien zou het kunnen dat het 'zelf-regulerende mechanisme' van de markt zorgt dat mensen toch meer zullen betalen voor een bepaald product. Als mensen zouden weten hoe het marktmechanisme werkt, zouden we kunnen zeggen: 'hey, opel gaat failliet: mensen, koop alleen opel aan gigantisch hoge prijzen, dan kan je zorgen dat deze fabriek open blijft!' Helaas heb ik nog niet veel meer socialistisch geïnspireerde medemensen dit zien doen als actie om de fabriek open te houden. Het is echter wel degelijk zo dat de consument de uiteindelijke beslisser is. Dit gebeurt inderdaad via een tussenpersoon: de ondernemer moet de wensen van de consument inschatten en op basis daarvan zijn ondernemingsplannen maken (en soms kan dat inderdaad 'downsizen' betekenen als hij niet denkt dat hij zal kunnen doen wat hij misschien wel zou willen doen). Het staat iedereen in dit geval ook vrij om de aandelen van de desbetreffende fabriek aan een hogere dan de huidige marktprijs te kopen - dit mag geen probleem zijn: hij denkt immers dat hij het beter kan, dan is een hogere prijs betalen voor eigenaarschap (i.e. aandelen) geen probleem.
Zie voor een gelijkaardig punt als hierboven ook deze briljante blogpost van Bryan Caplan.
Consider Yoram's congestion example. Every applied economist says, "Raise the price!" But if drivers were unselfish in the right way, all of the following would be equally economically plausible solutions:Zalig.
1. Ask everyone to drive less "because they're inconveniencing others."
2. Tell people they're contributing to global warming.
3. Announce that if traffic doesn't fall by 20%, we'll abolish foreign aid to Senegal.
4. Denounce materialism so people quit their jobs and stop commuting.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten