maandag 8 juli 2013

Over het eenheidsstatuut en regulering in het algemeen

Net dit gepost op facebook.

De redenering die je maakt is een soort van 'er is on-evenwicht in (markt)macht tussen verschillende partijen'. Dit kan wel waar zijn, maar dat is niet de kernvraag is. De echt belangrijke vraag is: zorg je voor een groter evenwicht van (markt)macht door regulering? En daar is het antwoord... wel: niet echt. 

Als partij A meer macht heeft dan partij B dan is dit zo met of zonder algemene regulering. Wat dit soort van wetgeving/regulering doet is de opties die A en B hebben om een wederzijds voordelige interactie te vinden minderen. Dit zorgt er niét voor dat de intrinsieke 'marktmacht' die A heeft mindert: die blijft; Het zorgt gewoon voor minder opties. 

Natuurlijk is het gereguleerde domein van opties in die mate dat er (ogenschijnlijk) meer voordelen voor B (werknemer) zijn, in casu: ontslagvergoeding/langere opzegtermijn. Maar wat doet A? Wel, die zoekt gewoon voor alternatieve methoden om dit te compenseren. Zoals daar zijn: lagere intrinsieke lonen, slechtere, andere werkomstandigheden, minder personeel, meer outsourcing, etc. Kortom: de zogenaamde 'marktmacht' (als die er is) verdwijnt niet, maar zal zich nu tonen op marges die niét onderhevig zijn aan regulering. 

Dat kan je natuurlijk oplossen door... nog meer regulering. Maar ik moet (hopelijk) niet uitleggen waarom steeds meer en meer reguleringen steeds meer en meer problemen zal opleveren in plaats van minder. 

De theorie dat je 'marktmacht' verschillen kan oplossen door 'regulering' is dus uitermate problematisch. 

Wat is dan wél een goede oplossing die (volgens mij) meer in lijn is met het liberalisme? Wel: vanwaar komen 'onevenwichten' in marktmacht? Als er bijvoorbeeld 1 bedrijf is en 10 miljoen werknemers (dit noemen ze ook wel 'planeconomie' als dat ene bedrijf de staat is) dan is er een enorme onevenwicht van macht, right? Yes. 

Als er nu 10 bedrijven zijn voor 10 miljoen werknemers, dan is er al wat minder macht voor elk individueel bedrijf, maar de situatie ziet er precies nog altijd niet super goed uit.

Wat als er nu 1 miljoen bedrijven zijn en er is een constante en eenvoudige dreiging dat werknemers op de marge gewoon zeggen 'fuck it, ik word zelfstandige!'? Wel... de marktmacht in zo'n situatie is al een pak gelijker verdeeld, right? 

Laten we nu eens verder denken: wat doen reguleringen (niet alleen van arbeid, maar alle vormen van reguleringen). Reguleringen verhogen de productiekost van ondernemingen (ondernemingen moeten aan meer zaken voldoen, moeten meer zaken formaliseren, kunnen minder zaken op informele wijze regulen, etc.) Dit zorgt ervoor dat er een verschuiving is van de 'optimale' groote van een bedrijf naar steeds grotere (en dus minder) bedrijven. 

Met andere woorden... niet alleen zorgt op micro-schaal dat dit soort regulering de problemen *verschuift* (alweer: van, bijvoorbeeld, ontslagregulering naar andere relevante factoren in een werkgever-werknemer relatie), maar het *vergroot* op macro school nog eens de problemen, ook! 

Ik wil zeker niet sarcastisch doen over het geanalyseerde probleem van marktmacht... ik wil wél sarcastisch en neerbuigend doen over het idee dat algemene reguleringen en dergelijke dit probleem zouden oplossen. Dat is een uiterst naïeve analyse, waar ik simpelweg niet mee akkoord kan gaan. 

Reguleringen zijn het idee dat een politicus kan zeggen aan de hele samenleving: 'hier is wat jullie allemaal moeten doen' en denken dat dit er voor gaat zorgen dat de macht die A in een relatie tussen A en B heeft zal verschuiven naar B in plaats van (het meer realistische) dat A *andere manieren* zal zoeken om die macht tussen A en B te laten gelden. 

Dus alweer: de mogelijkheid dat er meer ondernemingen zijn (door verlaging van kosten, zowel direct (belastingen) als indirect (reguleringen) zorgen voor grotere evenwichten in marktmachten. Dàt is het liberale idee waar we voor zouden moeten naar streven. 

Wat doet het eenheidsstatuut? Het is een uniforme regulering voor alle werknemers - waarvan de overheid zelf erkent dat het nonsens is (door bijvoorbeeld uitzonderingen in de bouwsector en ongetwijfeld dat er nog tal van andere uitzonderingen gaan bijkomen). Dat is simpelweg niet houdbaar. 

Terug naar de Poolse kuisvrouw: to the extend dat 'gelijkheid van onderhandlingen' relevant is, waarschijnlijk kan ze dat niet. En je helpt die situatie niet door haar een jarenlange en hoge ontslagvergoeding te geven. Want dan zegt ISS misschien wel... wel: als het zo zit, dan gaan we wel in't zwart. Of dan nemen we misschien wel die Poolse aan, maar die 6 andere Poolse vrouwen... Nope, dan hebben we het hier wel maar wat vuiler. Etc. etc. 

Maar er is nog iets perverts aan dit soort reguleringen. Het zorgt ervoor dat een 'job' vinden een soort van 'winners takes all' systeem wordt, waar mensen minder snel uit zullen weggaan. (Snap je nu waarom jongeren en ouderen zo moeilijk een eerste/andere job vinden?)

Meer zelfs: stel nu dat je (zoals in de USA) verplichte health care verzekeringen koppelt aan werknemer zijn. Dit is regelrecht desastreus voor mobiliteit en diezelfde machtsonevenwichten. Mensen worden zo gehecht aan hun job - het bied timmers niet alleen loon, maar ook gezondheidszorg en mss nog wel tal van andere gereguleerde zaken, die moeilijk en complex te vervangen zijn.

Neen, de oorspronkelijke liberalen (Adam Smith, en dergelijke) wisten maar al te goed dat 'reguleringen' niet het heil waren. 

Wist je dat zelfs Rawls tegen het minimumloon was? (Volgens Samuel Freedman dan, en dat is een van de voornaamste Rawls scholars in de wereld.) De reden was wat alle economen zeggen: het lost niet zoveel op en verergert de problemen. (Die verder gaan dat de typische 'minimumloon verhoogt de werkloosheid'.) 

Daarom is dit een slecht idee;

En dit is geen 'maar theorie'. Dit is *pure* praktijk.

Hopelijk interessant genoeg om bij te houden.