Kinderen en koopwaar

Na een beetje verder gelezen te hebben, in het boekje van LVSV Gent kwam ik op een discussie over de rechten van kinderen en meerbepaald over 'het verkopen van kinderen'. Er werden daar enkele tegenargumenten geformuleerd ten opzichte van 'het verkopen van kinderen', waar toch enigsinds een beetje licht op geschenen moet worden. Maar we zullen, vooraleer we deze kritiek bespreken, nog eventjes de case ten voordele van 'het verkopen van kinderen' herhalen.

In de eerste plaats - en daarom stond het altijd '' - gaat het niet over het verkopen van een kind. Je kan een mens niet verkopen; enkel indien deze een slaaf zou zijn, maar daar is de liberale beweging, logischerwijze, tegen. Waar het wél over gaat, is een overdracht van het hoederecht over een kind, i.e. wie de beslissingen over het kind mag nemen (en wie niet). Los van de discussie of er zoiets bestaat als een 'hoedeplicht' ten opzichte van kinderen, is er altijd ook een voogd (meestal de biologische ouders) die de beslissingen over het kind neemt. Naar welke school het gaat, naar welke jeugdbeweging, welke kleren, etc. Dit om de simpele reden dat de allerkleinste kinderen niet in staat zijn deze beslissingen te nemen; dit is iets dat je doorheen het leven moet leren.

Sommige biologische ouders voelen zich echter niet in staat om voor hun kind te zorgen en plegen daarom abortus, of, indien dit te laat was, geven het kind op ter adoptie om dan te hopen dat dit kind een beter leven zal bereiken. Niemand die met dit fenomeen op zich problemen heeft. De hele issue van het 'verkopen van kinderen' is niet meer dan dat; met als kleine toevoeging dat de biologische ouders een financiële (of andere) vergoeding krijgen voor het feit dat ze hun kind afstaan. Misschien heeft u daar morele (of andere) problemen mee, maar de vraag is: kan je het rechtvaardigen dat dit verboden wordt? Net zoals drugs, beledigingen en dergelijke zaken zijn waar bepaalde mensen morele problemen mee hebben, volgt hier niet uit dat dit verboden moet worden. Dit is iets waar liberalen altijd en overal mee akkoord gaan - waarom is dit dan zo moeilijk als het gaat over kinderen?

Er zijn verschillende redenen waarom ik tegen een verbod ben om ouders dit te verbieden. In de eerste plaats zorg je daarvoor dat, als het gebeurt, het in de illegale sfeer is - net zoals drugs in de illegale sfeer meer problemen creëert dan de drugs zelf. Ten tweede is daar ook helemaal niemand mee geholpen. Indien je een ouder hebt, die zijn kind zou afstaan voor een bepaald bedrag - maar dit, wegens het illegale karakter, nu niet doet; is dat kind dan 'geholpen' door bij deze ouder te blijven? Wat kunnen we redelijkerwijze verwachten van zo'n ouder (of van de gezinssistuatie die daar is)? Adoptie tegen betaling; zo raar is dat heus niet.

Maar het gaat hier niet zozeer om de positieve case, maar om enkele argumenten geformuleerd door iemand van LVSV Gent in een tekst 'kinderen en vrijheid'.

We zullen deze argumenten een voor een bespreken.

"Daarenboven staat in de tekst dat op deze manier [met een markt voor het hoederecht van kinderen] kinderen een betere toekomst zullen krijgen. Ik citeer: "Een arm gezin die de eindjes niet meer aan elkaar kan knopen, verkoopt beter hun kind, teneinde hun eigen toekomst en dat van het kind veilig te stellen." Jammer dat nergens gemotiveerd wordt waarom een kind gegarandeerd een betere toekomst krijgt, want het betekent toch niet dat als iemand bereid is veel of meer geld te betalen voor een kind, dat deze persoon no matter what beter zal zorgen voor het kind? Wat als bijvoorbeeld een pedofiel het kind zou opkomen, of iemand die van plan is van dat kind tegen wil en dank een topsporter te maken, of iemand die winst wil halen uit het kind door het voor een hogere prijs op de markt aan te bieden?"

Ik begrijp de intuïtieve reactie van waar dit voorkomt, maar helaas bewijst dit compleet niet wat de persoon in kwestie wenst te bewijzen. Vergelijk bijvoorbeeld met de legalisering van drugs: 'jammer dat nergens gemotiveerd waarom drugsgebruik altijd goed gebruikt zou worden. Wat als iemand drugs in het drankje van iemand doet die niet oplet? Of een drugsverslaving begint terwijl hij voor zijn gezin moet zorgen? Wat als kinderen van 6 er aan geraken?' Ik betwijfel of de auteur in kwestie deze argumenten goed zal vullen tégen de legalisering van drugs, maar toch maakt hij een analoge opmerking over adoptie tegen betaling. Wat de auteur doet, is beargumenteren tegen mogelijke gevolgen van een legalisering, zonder de issue aan te halen of dat een verbod op zichzelf genomen gerechtvaardigd is. Een verbod op moord is goed omdat moord zelf slecht is. Wat de auteur hier doet, is argumenteren dat bepaalde vormen van adoptie (tegen betaling) slecht zouden kunnen aflopen - maar dat geldt voor alles. Als je drugs legaliseert, kunnen mensen dat misbruiken. Indien mensen kinderen mogen adopteren, kunnen er slechte ouders door de mazen van het net glippen. Indien wapens legaal zijn, kan je soms een nutcase hebben die een wapen koopt. Indien hamburgers legaal zijn, zal je obesitas patiënten hebben. Dat zijn zaken die we willen vermijden, maar dat rechtvaardigt een verbod voor alles niet. De auteur heeft niet beargumenteert waarom het slecht zou zijn dat een Westers gezin een Afrikaans kindje adopteert en daarvoor nog eens een hele som geld geeft aan de oorspronkelijke biologische ouders. Het enige dat hij heeft beargumenteert, is dat het slecht is als kinderen terecht zouden komen bij pedofielen en anderen die het kind willen misbruiken. Maar daar gaan verdedigers van het overkopen van het hoederecht mee akkoord, dus het bewijst niets tegen de algemene case. Het bewijst alleen dat, net zoals alles, een bepaalde fenomeen waar niets mis mee is, misbruikt kan worden. Maar wie heeft iets anders beargumenteert?

Het andere argument is het volgende:

"Daarnaast mag men de psychologische factor niet negeren. Geadopteerde kinderen hebben nu soms het gevoel dat ze niet gewenst werden op deze wereld. Wat met kinderen die weten dat er een prijs op hen stond, om nog maar te zwijgen van het vergelijken van de prijs van kinderen onderling. "

Dit is echter een argument tegen adoptie - zoals hij zelf aanhaalt - in het algemeen. Soms hebben geadopteerde kinderen daar negatieve gevolgen van, net zoals sommige kinderen die bij hun biologische ouders (moeten) blijven (door het ontbreken van dit systeem) gebrekkig onderdak, voedsel, moeten ze vroeger gaan werken dan anders had geweest, etc. Dus ik ben alweer van oordeel dat hier helemaal niet zoveel mee wordt bewezen. Ik wil overigens gerust deze rethorische vraag omdraaien: kinderen die weten dat er een prijs op hen stond, weten dat de ouders die hen nu verzorgen moeite en geld voor hen hebben gedaan. Ik wil hiermee de psychologische druk die mogelijk gepaard gaat met adoptie niet ontkennen, alleen; adoptie is niet des duivels gewoon omdat het mogelijk niet ideaal is - wat is wel ideaal? Alweer is de conclusie dat dit geen argument tegen is, maar simpelweg een beschrijving van de moeilijkheid van de situatie; hoe je daaruit kan afleiden dat het maar beter is om het integraal te verbieden, is mij een raadsel.

Een volgende punt:

Zou men dan juridisch gezien de verkoper aansprakelijk kunnen stellen voor de verborgen van het kind, zoals een zwakke rug of een gebrekkig functioneren van de darmen? Dit is natuurlijk geen argument, maar toont enkel de absurditeit van de situatie aan.

Hij zegt zelf al dat dit geen argument is, maar vooral de absurditeit aantoont van het eigen construct dat hij maakt van de theorie van de voorstanders. Indien je het hoederecht over een kind overneemt, heb je altijd het gehele kind. Heeft er iemand al gehoord dat adoptieouders de oorspronkelijk juridisch verantwoordelijk hebben gesteld omdat het 'een slechte rug had'? Natuurlijk niet; de absurditeit komt van het voorbeeld, niet van het voorstel van zij die het verkopen van het hoederecht verdedigen. Het probleem ligt, volgens mij, echter wel dieper dan je op eerste zicht zou denken. De auteur heeft een supermarkt van kinderen voor zich, maar zo werkt adoptie niet en heeft het ook nog nooit gewerkt. Daarover gaat het ook niet echt, maar daarover na het laatste argument meer.

Men kan toch moeilijk toelaten dat met kinderen gespeculeerd zal worden op de markt? Want het is zeker niet uitgesloten dat men dit met getalenteerde en beloftevolle kinderen zal doen. Kortom, het kind verwordt tot een object. (...) Een markt voor kinderen is dan niet alleen absurd, maar ook de wereld op zijn kop

Dit laatste punt is, naar mijn mening, ook, alweer, naast de kwestie. Het is alweer het aanvallen van mogelijke, bepaalde consequenties die mogelijk zouden kunnen optreden, maar daarmee heb je de essentie natuurlijk niet. Sinds wanneer is het liberaal om iets te verbieden simpelweg omdat sommigen het op onrechtmatige manier kunnen misbruiken? Het misbruikt is dat wat verboden moet worden, niet de handeling die gebruikt wordt voor het misbruik. Dat is het liberale mantra in zake drugs, wapens en behoort het ook te zijn op het vlak van adoptie. Het verhaal dat hier opgehangen wordt, is te dubieus om te beargumenteren of dit wel of niet toegestaan moet worden; maar wat wel evident is, dat ook inzake een 'markt voor het hoederecht over kinderen' alle gewone principes over kinderen blijven gelden. Dat kinderen nooit de eigendom zijn van hun ouders (en dat het enkel gaat over het hoederecht), dat kinderen het recht hebben tegen hun voogd in te gaan, etc. Als deze principes in gevaar komen, dan mag daar, terecht, tegen opgetreden worden. Het is niet omdat iemand een kind heeft 'gekocht' - waar op zich niets mis mee is - dat hij dat kind mag mishandelen, dwingen bepaalde zaken te doen, etc. Dat blijft gewoon overeind en komt niet in het gevaar door een markt over het hoederecht toe te laten.

Een beschermen van kinderen zal een moeilijke taak blijven - maar dat wordt niet opgeholpen, integendeel, door het verbieden van de vrijwillige overdracht van het hoederecht - waar het uiteindelijk over gaat - tegen een vergoeding.

Comment op 'Negatieve Externaliteiten: een opmerking voor dummies'

Ik heb hier voor mij een issue van 'Neohumanisme', het boekje dat uitgegeven wordt door LVSV Gent om enkele liberale perspectieven de wereld in te sturen. Er is daarin een artikel over externaliteiten en hoe we dit zouden kunnen oplossen. (Er is op dit moment op internet nog geen copy van het artikel beschikbaar, maar ik zal trachten nog een artikel te leveren van zodra er een versie beschikbaar is.)

De auteur beschrijft hierin zijn oplossing voor het probleem van externaliteiten, wat echter uiteindelijk neerkomt op overheidsplanning van een (economische) problematiek in de samenleving. Er zijn echter enkele problemen met zowel de theoretische benadering van de probleem als de praktische oplossing die naar voren wordt geschoven.

De Theorie

De auteur schetst een theoretisch voorbeeld van wat een externaliteit betekent.

[Laurent rijdt met een vervuilende dieselwagen in plaats van de ecologisch betere benzinewagen.] Iets verderop woont Anne. Ze heeft al dins haar jeugd astma, dit vermoedelijk door de vele dieselwagens, zoals die van Laurent, die dagelijks haar straat passeren.

Wat is nu het probleem met deze opmerking? Het probleem is dat hier eigenlijk niet al te veel uit volkt. Simpelweg omdat er een externaliteit is, betekent dit niet dat er een (rechts)probleem is dat 'opgelost' moet worden met ingenieuze mechanismen. De vraag is: wie heeft het recht om zijn activiteit te voldoen? De auteur vooronderstelt simpelweg al 1 iets dat bewezen moet worden; i.e. dat Laurent de persoon is die in fout is omdat hij 'vervuilt' en Anne 'recht' heeft op een 'gezonde leefomgeving'. Hiermee heb ik niet gezegd dat Laurent sowieso in fout is, maar wel gezegd dat men dit niet zomaar kan aannemen dat iemand 'schuldig' is. Ik zelf zie er bijvoorbeeld geen graten in dat er bepaalde minimale externaliteiten zijn, zoals de uitlaatgassen van een auto, net zoals ik geen graten zie in een minimale nucleaire straling en dergelijke. Ik kan hier echter geen definitief antwoord geven; de vraag of dat Laurent in fout is, is iets dat eerst beargumenteerd moet worden, in een rechtszaak. Je kan niet zomaar mensen gaan belasten (waar het uiteindelijk op neerkomt) met de presumptie van schuld - want waarom uitlaatgassen van auto's wel en niet de esthetische effecten van slechte klerendracht? Beargumenteren dat 'gezondheid' belangrijker is dan 'esthetiek' is daarbij een drogreden; mensen nemen beslissingen op de marge. Sommige (nagenoeg allen) nemen bepaalde beslissingen op de marge waarbij ze esthetiek belangrijker vinden dan hun absolute gezondheid. De vraag of er een onrechtvaardige externaliteit is, is dus eerst iets dat beargumenteerd moet worden. De vraag welk proces het betere is om te weten welke externaliteiten mensen recht of onrechtvaardig vinden, is een vraag die hier niet beantwoordt hoeft te worden. (Maar logischerwijze zal ik voor een gedecentraliseerd proces vragen.) Waar ik me echter tegen verzet, is het zomaar toeschrijven van eigendomsrechten (in casu het recht van Laurent om bepaalde externaliteiten uit te stoten wordt te niet gedaan aan het recht van Anne op een (absoluut) schone omgeving). Waarom is het Laurent (en anderen) die zich moeten aanpassen en niet Anne?

Even verderop doet hij iets gelijkaardig. Iemand die in de buurt woont van recyclagefabrieken krijgt kanker en dit kan redelijkerwijze toegewezen worden aan het feit dat hij in de buurt woont van deze fabrieken. Waarom is de schuld van de fabrieken en niet van de persoon zelf? Als ik een private schietbaan heb, maar er loopt iemand voorbij op het moment dat ik schiet - moet ik me dan verantwoorden dat die persoon is getroffen door mijn kogel? Misschien wel, maar het is toch minder waarschijnlijk dan als iemand op een dag naar zijn buurman wandelt, aanbelt en dan neerschiet. Er zijn daar verschillende gradaties in en het historische element - wie heeft wat gedaan in welke context - is belangrijk in dit soort zaken. Maar daarover wordt simpelweg heen gewalst in dit artikel: alweer is de presumptie van schuld logischerwijze die van de fabrieken - maar op basis van de gegeven argumentatie is daar helemaal geen reden toe. (We moeten ons ook afvragen door welke reden er fabrieken staan in de middel van een woonwijk; grond is daar altijd veel duurder en het is dus pure geldverspilling om daar een fabriek te bouwen.)

Het fundamentele probleem dat de persoon echter aanhaalt, is het punt dat 'bepaalde mensen schade toebrengen, waarbij het niet mogelijk is te oordelen wie in welke hoedanig schade oploopt' en omgekeerd 'dat bepaalde mensen schade hebben opgelopen, maar het niet mogelijk is te weten in welke mate bepaaalde bedrijven schade hebben opgelopen'. Zelfs als we de vorige opmerkingen negeren - die eerder zijopmerkingen zijn - dan nog steunt zijn voorstel op grote problemen.

Zijn plan is om 'bij handelingen waarvan men weet dat ze schadeverwekkend zullen zijn voor een bepaalde hoeveelheid schade (hoe weet je dat?) zouden verzekeringen volgend systeem moeten op poten zetten: bij aankoop van producten, grondstoffen of machines die schade zullen veroorzaken moet de schadeverwekker het bedrag van deze 'toekomstige schade' aan een 'schadefonds' betalen.'

De problemen hierbij zijn numeriek.

1. Hoe kan je weten dat ze voor een 'bepaalde hoeveel schade' zullen zorgen? Je kan nooit op voorhand weten hoelang de machine's gebruikt zullen worden, hoeveel mensen in de omgeving zullen komen wonen, etc.
2. Alweer: 'schade' is een dubieus begrip. Misschien zouden bepaalde mensen liever deze schade incasseren voor de potentiële voordelen die daaruit volgen. Dit wordt echter volledig negeerd in dit voorstel.
3. De auteur spreekt wel over (private) verzekeringen, maar indien hij aan dit soort van planning doet, is het dubieus in welke mate men kan spreken over 'privaat'.
   

Een beter liberaal perspectief lijkt me simpelweg om te kijken naar het verleden. Toen de industriële revolutie opkwam, werden effectief bepaalde fabrieken aangeklaagd (en vervolgd) wegens vervuiling van de eigendom van anderen - en dit lijkt mij redelijk. Maar op deze manier blijft het een issue tussen enerzijds de bedrijven die vervuilen en de vervuilde omgeving anderzijds. In het geval van de 3 fabrieken die dicht bij elkaar staan, is dit eerder een pleidooi om ze alle 3 te vervolgen - en dan kan er tijdens de rechtzaak bepaald worden wie in welke mate moet betalen - eerder dan dit soort van collectieve planning te organiseren. (We aanvaarden hier even de assumptie dat de fabrieken schuldig zijn.)

De auteur bespreekt dan nog om dit te doen via btw-planning, waarbij hij de interne dynamiek van overheden (en lobbygroepen) negeert. Het is mijn conclusie dat het gehele perspectief gedoemd is te mislukken; zelfs indien zijn ideaal schema wordt ingevoerd, hebben we structurele redenen om aan te nemen dat dit proces een inferieur proces is aan het gedecentraliseerd mechanisme die op zouden treden in de abscentie van de staat.

Als laatste noot moet er geuit worden dat externaliteiten neit zo'n probleem zijn. Mensen kunnen zich wapenen tegen externaliteiten; er is geen enkele reden om zomaar te aanvaarden dat iemand die een externaliteit veroorzaakt zomaar de schuldige is in de zaak.