Eerste artikel: Economic Calculation as the Austrian Contribution Deze serie is een onderdeel van de vakantie literatuurlijst. In deze serie willen we allerlei teksten die dieper ingaan op relevante zaken in de klassiek liberale traditie verder onderzoeken. Laat gerust iets weten als je (af en toe) mee wilt bloggen hierover.
In dit artikel tracht Pete Boettke het belang van Economische Calculatie uit te leggen; volgens hem de belangrijkste bijdrage van de Oostenrijkse school. Persoonlijk ga ik daar mee akkoord: alle inzichten in de Oostenrijkse school leiden naar en vertrekken uit het belang van economische calculatie.
De essentie van het argument is dat je prijzen nodig hebt om aan economische calculatie te doen. Prijzen vooronderstellen eigendom, ruil en (in een geavanceerde economie) geld. Een socialistische economie - per definitie, volgens Mises - heeft geen private eigendom, daar het de verabsolutering is van publieke eigendom. Er is maar 1 economische actor, die niet kan ruilen. Derhalve zijn er geen prijzen en is economische calculatie onmogelijk.
Echter; economische calculatie - aldus Mises en Hayek - is noodzakelijk om iets of wat van een rationele economie te hebben: zonder economische calculatie is er enkel chaos op een fundamenteel niveau. Laten we dus trachten te begrijpen wat deze chaos is.
De kernvraag is: op elk gegeven moment hebben we allemaal technologische mogelijkheden. Maar hoe weten we welk van deze technologische mogelijkheden ook economisch efficient is: gebruiken we goud of koper voor elektriciteitskabels? Goud is 'technisch' beter, maar koper is 'economisch' beter; want een lagere opportuniteitskost in de ogen van de consumenten. Boettke beschrijft dit heel uitvoerig en ik kan alleen maar aanraden zijn beschrijving goed te bestuderen.
De essentie van het idee kan je nalezen in het artikel. Waar ik me op zou willen focussen is het idee dat hij beschrijft op pagina 8 van de pdf (pg. 145)
"In addition to the complexity argument that most scholars read in Hayek, there is an argument (...) that the knowledge required for economic calculation is available only within the market process itself. Outside of that context and this knowledge does not exist."
Het punt is dus werkelijk - op een fundamenteel niveau - een ontologisch probleem. De kennis bestaat niet buiten het process om. Het process genereert de kennis dat we nodig hebben om aan economische calculatie te doen. Het is dus niet simpelweg een manier om bestaande kennis te vinden; maar een manier om kennis te creëren dat betekenisvol is.
De reden waarom dit is (en dit is mijn interpretatie ervan) is omdat een 'prijs' een betekenisvol aggregaat is van mensen die marginale beslissingen nemen over goederen en diensten. Ik kies of ik iets wens of niet. Dit is het hele fenomeen van 'demonstrated preferences'; ik bewijs dat ik echt iets wil/verkies door te handelen op basis van verwachte kosten en verwachte baten. Maar buiten het marktproces om - als mijn keuze niet 'oprecht' kan zijn, dan bestaat deze kennis niet. Het is als een volledige economie draaien op hypothesen: 'stel dat je x moet opgeven en y verkrijgt; zou je het doen'? Dit soort vragen zijn leuk als intellectuele spielerei; maar zeggen niets fundamenteel over wat jij wilt en niet. Als we een gehele economie op dit fenomeen laten functioneren; dan hebben we niet de kennis gegenereerd die we nodig hebben; enkel de uitkom van een verzameling raadsels die mensen vrijblijvend oplosten.
Het marktproces echter 'dwingt' mensen van deze keuzes te maken, waardoor de informatie oprecht is.
Dat lijkt mij het fundamentele belang van economische calculatie: niet dat het kennis verwerft, maar dat het überhaupt de kennis creëert die nodig is voor betekenisvolle economische handelingen.
Wat denkt u? En zijn er andere dingen in het artikel die u zou willen opmerken?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten