Recht van de sterkste een feit of niet? En voor we afkomen met "iedereen mag iets beginnen", om bijvoorbeeld met Ford te concurreren mag je voor een autofabriekje makkelijk 500 miljoen dollar neerleggen. De liberale vrijheid is de vrijheid van enkelen en de vrijheid van steeds minder. Er is helemaal geen democratisering van de macht geweest doorheen de geschiedenis.Hier valt hij natuurlijk een paar stropoppen aan.
(1) Alweer: het liberale visie op 'recht' is een interactie tussen individuen; dat gaat niet over mogelijkheden. Ja, inderdaad: iemand die rijk is, kan meer zaken doen. Dat klopt. Dat betekent niet dat 'rijken' zomaar alles mogen, gewoon dat zij meer zaken kunnen doen: zij zijn immers rijker. Ik denk dat het verschil voortkomt dat het liberalisme recht ziet als een interactievorm tussen individuen, met zelfbeschikking en eigendom als regulerende factor. Maar de meer socialistisch geïnspireerde medemens is altijd bezig over middelen uitdelen, herverdelen, hergroeperen, etc. Als liberalen dan aanvaarden dat sommigen meer hebben, is dat voor socialisten een 'bewijs' dat liberalen meer 'recht' aan de rijken wensen te geven, terwijl dat voor liberalen helemaal geen conceptie van recht is. Dat lijkt mij een correcte analyse.
(2) Het punt van Ford en de autofabriek klopt, redelijk. Voor een autofabriek op te richten, heb je redelijk wat startkapitaal nodig. Maar dat is het hele punt van een modern bedrijf met aandeelhouders: de meeste grote bedrijven zijn 'in handen' van honderden, duizenden, etc. aandeelhouders. Als er dan nog eens pensioenspaarplannen mede-eigenaar zijn, is dat alweer enkele duizende mensen meer. Het punt is niet: 'iedereen kan met zijn eigen, individuele startkapitaaltje met al de rest concurreren' - dat zou inderdaad nogal een raar liberaal punt zijn. Ongetwijfeld dat de persoon in kwestie triomfantelijk triomfeert dat hij een goed punt heeft gemaakt, maar dat is nooit het liberale punt geweest. Het punt was altijd dat mensen vrij zijn - of behoren vrij te zijn - om middelen te vergaren, door samen te werken met anderen, om te concurreren met bedrijven. Het liberalisme is, natuurlijk, niet tegen organisaties.
(3) Dan vervalt hij nog meer in slogans, maar ook in de 'vrijheid van steeds minder' zie je duidelijk een definiering van vrijheid in mogelijkheden. Natuurlijk is het empirisch ook gewoon onzin: volgens de Human Development Index is de wereld gelijker dan vroeger & volgens alle relevante maatstaven is de wereld in zijn geheel veel rijker dan 100 jaar geleden. Natuurlijk zijn er hier op individueel (en soms op macro) vlak schommelingen: als het bedrijf waar je werkt over kop gaat, is de kans groot dat je daarna een tijdje een minder periode hebt, maar geen enkele liberaal heeft ooit ontkent dat het proces van de markt - hoe kreupel ook gemaakt - alleen maar een lineaire lijn richting meer welvaart is voor iedereen.
(4) Intrigerend dat hij stelt dat er geen 'democratisering' is: in tegenstelling tot vroeger, kan ik toch al veel meer bepalen wat ik eet, hoe ik mijn tijd spendeer, etc. Natuurlijk is dit geen atomaire vrijheid - los van invloeden van anderen - maar ik zou wel zeggen dat er meer mogelijkheden open zijn. Ik vind het ook niet per se positief dat er een 'democratisering' van macht is, als daarmee het politieke proces van democratie wordt bedoeld. Als je praat over een decentralisering van macht, is dat ook niet perfect wat het zou moeten zijn, maar zou dit alleen maar liggen aan het liberale gehalte van de wereld? Het zijn niet de liberalen die ijveren voor meer centralisering in de handen van de overheid, he.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten