woensdag 13 januari 2010

Het Somalië argument

Sommigen die horen over het 'Somalia-argument' hebben blijkbaar grote moeite met het argument te begrijpen. Alhoewel ik deze reactie kan begrijpen: uit een land dat algemeen bekend staat als 'chaos' en'arm' zouden we moeten concluderen dat liberalisme (als consistente politieke filosofie) waardevol is (en al helemaal dat 'anarchie' waardevol is). Het is begrijpelijk dat op het eerste zicht dit geen al te overtuigend argument lijkt, maar het is mijn oordeel dat het wel degelijk een heel waardevol argument is, indien je het correct begrijpt. (Natuurlijk is het nogal eenvoudig om te zeggen dat iemand een bepaald argument niet begrijpt, maar in dit geval denk ik dat het wel degelijk gaat over het argument niet gebruiken, eerder dan er simpelweg niet mee akkoord gaan.)

Het argument (in een notendop is het volgende): indien je Somalië bekijkt vanuit met een comperatief-institutionele bril, dan kan je alleen maar besluiten dat het anarchistisch systeem relatief beter is dan het overheidssysteem dat ze hadden.

Het lijkt me evident dat je het moet bekijken met een comperatieve bril: net zoals dat we Congo niet vergelijken met België, moeten we Somalië niet vergelijken met de Westerse wereld: dat is een oneerlijke vergelijking om te kijken welke puur formele instituties beter zijn, vermits er ook veel niet-formele factoren meespelen. Indien je echter Somalië vergelijkt voor en na dat de centrale dictatuur is gevallen, zie je wel dat de armoede van de gemiddelde Somaliër relatief minder is dan ervoor: i.e. Somalië als geheel doet het economisch beter nu de centrale dictatuur is gevallen. Hiermee is er niet beweerd dat er geen grote problemen zijn in Somalië (dat het nog steeds een heel arm land is, met veel geweld en al die zaken.) (Het is dan ook geen tegenargument om te zeggen: 'ja, maar er zijn nog veel problemen!' Dat is simpelweg geen weerlegging van het argument.) Het punt is relatief, niet absoluut. De papers hieronder van Leesson en Powell trachten exact dat punt aan te tonen met de data die beschikbaar is. Natuurlijk kan je deze data bekritiseren, maar gegeven de data die er is, is het wel relatief beter. Ook belangrijk is dat Somalia het zelfs relatief beter deed *dan de omliggende gebieden, die wel centrale overheden hebben. (En waar dezelfde methode van datavergaring is gebruikt.)

Het is dus simpelweg niet waar dat Somalia na het instorten van de staat in 'chaos' is hervallen; er was niet meer (eerder minder) chaos dan toen er een centrale dictatuur was: de aanwezigheid van een centrale staat (of dictatuur) is niet een voldoende (en noodzakelijke) voorwaarde voor de aanwezigheid van orde, noch is de afwezigheid daar van een voldoende of noodzakelijke voorwaarde voor chaos. Het was eerder een continue lijn, waar we uit de comperatief betere economische resultaten van na de ineenstorting wel eens zouden kunnen afleiden dat er meer orde was... Het is immers een feit dat na de ineenstorting, Somalia terugviel op (o.a.) het oude polycentrisch juridisch stelsel van de xeer. Over het belang van dit stelsel (en de aanwezigheid van de sharia) is wel nog wat debat, maar het kan niet ontkend worden dat de xeer wel degelijk redelijk dominant aanwezig was. (Het debat gaat eerder of dat de xeer alleen dominant was, of samen met de sharia dominant was/is.)

De dataset die beschikbaar was in 2005

Table 1. Key Development Indicators Before and After Statelessness

------------------------------- 1985-1990a --------- 2000-2005 ----- Welfare Change
GDP (PPP constant $) -----------------836b-----------------------600c,e ------------------?
Life expectancy (years) ----------------46.0b ---------------------48.47c,g------------Improved
One year olds fully immunized
against measles (%)-----------------------30------------------------40-----------------Improved
One year olds fully immunized
against TB (%)------------------------------31------------------------50----------------Improved
Physicians (per 100,000) ---------------- 3.4-----------------------4-----------------Improved
Infants with low birth weight (%) -------16-----------------------0,3-----------------Improved
Infant mortality rate (per 1,000) --------152----------------------114,98------------Improved
Maternal mortality rate per (100,000) -1,600-------------------1100--------------Improved
Pop. with access to water (%)--------------29 ----------------------29----------------Same
Pop. with access to sanitation (%)---------18-----------------------26----------------Improved
Pop.with access to at least
one health facility (%)---------------------- 28 -----------------------54.8-------------Improved
Extreme poverty (% < $1 per day)---------60-----------------------43,2-----------Improved
Radios(per 1,000)---------------------------4.0----------------------98,5-------Improved
Telephones (per 1,000) -----------------1,92-----------------------14,9-----------Improved
TVs (per 1,000---------------------------------1.2----------------------3,7--------Improved
Fatality due to measles---------------------8,000--------------------5598------- Improved
Adult literacy rate (%) ----------------------24------------------------19,2-------------Worse
Combined school enrollment (%---------12.9b ---------------------7.5a,f-------------Worse

(Tabel uit de paper van Leesson; check ook de tabel in zijn paper waarin hij vergelijkt met de omliggende landen.) Het kan natuurlijk zijn dat deze data incorrect zijn - en een intellectueel eerlijke kritiek zal dit dan ook kunnen hardmaken. Maar indien deze data kloppen (alweer: daarover kan gerust twijfel zijn; maar dan moet je dat natuurlijk kunnen aantonen), dan lijkt het mij overtuigend dat Somalia zonder dictatuur het relatief beter deed dan toen Somalia nog een dictatuur had. De causale oorzaken kunnen hiervan numeriek zijn, maar het lijkt mij duidelijk dat in de absentie van een centrale coercive instantie, er allerlei processen kunnen spelen die zorgen voor productieve goederen op basis van iets dat lijkt op een markt. Voor meer informatie hierover verwijs ik je naar de literatuur die ik hieronder link. Check ook de (genuanceerde) paper die het rechtsysteem bespreekt in Somalia. 'k heb alleen nog maar de conclusie gelezen, waardoor ik zeker zin heb om hem helemaal te lezen.

Powell op zijn beurt vergelijkt Somalië met andere landen in Afrika en ontdekt dat het land zeker niet bij de beste hoort qua levensstandaard, maar ook zeker niet unaniem bij de slechtste.

Mijn iets of wat verdere (anarchistische) conclusie is dat het een illustratie is (geen bewijs) dat een land dat terugvalt op haar eigen juridisch systeem (wat zij zelf belangrijk en niet belangrijk vinden, etc.) het comperatief beter kan doen dan een centrale overheid. Mijn punt is dus dat wij in het Westen het ook comperatief beter zouden kunnen doen zonder centrale overheid, zonder te moeten vrezen dat er geen publieke goederen, herverdeling of recht zal zijn. Het is het zoveelste bewijs dat in essentie 'anarchistische' samenlevingen deze zaken kunnen opvangen: mensen zijn innovatief genoeg om oplossingen te vinden op deze problemen/situaties, zonder te moeten vrezen voor totale desintegratie van de samenleving. Een correcte blik op Somalia toont aan dat zelfs deze samenleving het comperatief beter kan doen dan een staat en niet desintegreerd; waarom zou het dan betekenen dat er hier 'chaos' zou zijn?

Ik hoop dat ik hiermee wat duidelijk heb geschept omtrent het 'Somalia'-argument en de waarde ervan. En ik hoop vooral dat ik hiermee duidelijk heb gemaakt dat sommige evidente kritieken zoals 'het land is toch nog steeds arm?' of 'er zijn piratijen!' helemaal niet zo relevant zijn voor het argument dat gegeven wordt.



*De papers zijn al enkele jaren oud en ondertussen zijn er allemaal problemen geweest in Somalie, medegevoed door exogene (niet aan de samenleving eigen) krachten zoals invallen van Ethiopië, medegesteund door de USA. Alhoewel ik dus niet beweer dat het nog steeds zo positief is (daarover heb ik geen informatie), zou ik wel durven beweren dat het de Somalische bevolking wel significant moeilijker is gemaakt door dit interventionisme. In dit artikel op Foreign Affairs wordt daar meer over gesproken, maar dan eerder vanuit een Amerikaans standpunt.



- Stateless Justice in Somalia door Andre Le Sage
- Better of Stateless door Peter Leesson
Abstract: Could anarchy be good for Somalia’s development? If state predation goes unchecked government may not only fail to add to social welfare, but can actually reduce welfare below its level under statelessness. Such was the case with Somalia’s government, which did more harm to its citizens than good. The government’s collapse and subsequent emergence of statelessness opened the opportunity for Somali progress. This paper uses an “event study” to investigate the impact of anarchy on Somali development. The data suggest that while the state of this development remains low, on nearly all of 18 key indicators that allow pre- and post-stateless welfare comparisons, Somalis are better off under anarchy than they were under government. Renewed vibrancy in critical sectors of Somalia’s economy and public goods in the absence of a predatory state are responsible for this improvement.
- Somalia After State Collapse: Chaos or Improvement? door Benjamin Powell
Abstract: Many people believe that Somalia’s economy has been in chaos since the collapse of its national government in 1991. We take a comparative institutional approach to examine Somalia’s performance relative to other African countries both when Somalia had a government and during its extended period of anarchy. We find that although Somalia is poor, its relative economic performance has improved during its period of statelessness. We also describe how Somalia has provided basic law and order and a currency, which have enabled the country to achieve the coordination that has led to improvements in its standard of living.



Geen opmerkingen: