dinsdag 8 december 2009

Review: Competition & Entrepreneurship

Competition & Entrepreneurship ~ Israel Kirzner

Op google books

Het (waarschijnlijk belangrijkste) boek van Israël Kirzner, waarin hij de (zijn) theorie over de ondernemer in het marktproces uitlegt, is zonder enige twijfel een pareltje. Ik heb niet bepaald een zicht in de hedendaagse relevantie van dit boek voor economiestudenten - ik heb immers geen weet in welke mate de rol van de ondernemer wordt besproken - maar het is zeker een aanrader voor iedereen die in zijn (beperkte) economische opleiding niet veel meer heeft gezien dan het equilibriummodel van perfecte competitie.

Kirzner bespreekt uitvoerig, met sterke tendensen van zowel Mises als Hayek, de redenen waarom dit equilibriummodel alles verbergt wat relevant is in een markt: het zoeken naar wat de correcte handeling is. Het marktproces is fundamenteel een proces dat hoofdzakelijk draait om informatie te krijgen bij de correcte personen. Een assumptie van perfecte informatie is dus simpelweg irrelevant; het gehele catallactische proces van competitie is informatie bij de relevante actoren.

De pure theorie van de ondernemer, aldus Kirzner, is een individu die een ongeziene mogelijkheid opmerkt en daarop handelt. Als individu x €10 wenst te betalen en individu y €7 wenst te ontvangen, dan is hier potentieel een winst voor een ondernemer. Dit is de rol van de pure ondernemer. (In de realiteit is het waarschijnlijk zo dat maar heel weinig mensen een 'pure ondernemer' zijn, i.e. met geen enkele vorm van kapitaal ondernemen; maar, in lijn met de traditionele Oostenrijkse benadering, maakt Kirzner een niet-preciese abstractie hiervan om de essentie uit te leggen.)

Het hele boek is een strakke theoretische benadering van het gehele marktproces, met een groot erudiet gehalte. (Kirzner verwijst regelmatig naar andere visies, zoals de Robbinsoniaanse maximale nutscalculator, de Schumpeteriaanse disequilibriumcreërende ondernemer, de visie van Demsetz, Samuelson en nog enkelen meer.)

Hoe hij dit geheel uitwerkt en toepast op het concept van monopolie, reclame en 'social welfare' is ook heerlijk om te lezen. Het boek blijft - om evidente redenen - theoretisch waardoor sommigen het misschien wat abstract vinden, maar iedereen met een voldoende inzicht in het boek kan het dan ook toepassen op hedendaagse sectoren met (gebrekkige) competie, zoals overheidsbedrijven en sectoren die vroeger een onderdeel waren van de overheid (electriciteit, telefonie, etc.) Door het boek te lezen, begrijp ik ook beter waarom een inzicht hebben in 'catallactische competitie' zo belangrijk is (en waarom het zo eenvoudig te verstoren is).

Als klein nadeel zou je kunnen zeggen dat er geen hoofdstuk gespendeerd is aan institutionele problemen die een invloed zouden kunnen hebben op het ondernemende proces; iets wat, me dunkt, toch van een niet al te onbelangrijke impact kan zijn.

Ik ken eigenlijk geen enkel boek dat het competitieve, creatieve en equilibriserende van het marktproces zo goed bespreekt. Human Action en Man, Economy & State hebben allebei een andere focus (ook ten opzichte van elkaar; het is een mythe dat MES een 'herwerking' is van HA). Een betere theoretische inleiding in het marktproces ben ik nog niet tegengekomen; deze staat vanaf nu met stipt op mijn nummer 1.

Nu te kopen voor nog geen 19 dollar op amazon. Zeker doen.

Geen opmerkingen: