Onlangs was ik, voor de zoveelste keer, verwikkeld in een discussie met iemand met een complete andere ideologie, i.e. een Marxist. Al heel snel was ik in het debat overgestapt van het simpelweg antwoorden op zijn (verkeerde) opmerkingen naar trachten uit te leggen dat hij op een verkeerde manier discussieert. De persoon in kwestie begon hierna met de typische verwijten ('rookgordijn', 'gebrek aan intellectuele inhoud', etc.) die je op zo'n moment kan verwachten, waaruit ik kon afleiden dat hij het punt niet snapte (of niet wou snappen of niet dacht dat het waar was of...) Het was nochtans iets dat ik tegen iemand van een gelijkaardige ideologie zou zeggen als hij op de wijze aan't discussiëren was met een Marxist als dat de Marxist met mij aan het discussiëren was.
Indien je in een debat zit, heb je altijd enkele presupposita. Bijvoorbeeld: als ik met een andere liberaal discussieer, hebben we allebei de presupposita dat markten redelijk goed werken, dat private eigendom en contractuele vrijheid belangrijk is, etc. Als 2 Marxisten met elkaar discussieren, dan kan ik mij inbeelden dat zij de arbeidswaardetheorie, de kapitalistische klassenstrijd en dergelijke zaken als presupposita hebben. Daar moeten zij niet meer over discussieren: zij kunnen dit als gegeven (in de discussie) beschouwen en daarop verder bouwen. Op gelijke wijze kunnen 'de liberalen' bepaalde zaken als gegeven beschouwen en zo verder discussiëren: je weet immers dat er gemeenschappelijke vooronderstellingen zijn.
Echter; als een Marxist met een liberaal discussieert zijn er presupposita die helemaal niet gelijk lopen. Dit punt is natuurlijk de evidentie zelve, maar is wel belangrijk te onthouden. De liberaal kan onmogelijk als argument aanhalen iets in de zin van: 'Ja, maar het is onrechtvaardig om geld te nemen van anderen: die kapitalist heeft dat eerlijk verdiend!' De vraag of een kapitalist eerlijk zijn geld heeft verdiend is juist iets dat een Marxist in twijfel trekt dus kan je dat niet als argument gebruiken tegen een Marxist! Natuurlijk kan je dat wel zeggen. Je kan zeggen: 'die heeft dat verdient!' Maar dan ben je niet met een Marxist aan't discussieren; maar simpelweg je eigen ideologische mantra's aan het opsommen tegen iemand die deze niet deelt. Op analoge wijze maakte de Marxist in kwestie gelijkaardige fouten ten opzichte van mij: hij vooronderstelde bijvoorbeeld de (Marxistische) overproductieanalyse in een bepaalde analyse, hij vooronderstelde de Marxistische klassenstrijd en nog enkele zaken: presupposita die ik niet deel. Daarmee kan je mij dus niet bepaald overtuigen, en het is dat dat ik hem trachtte uit te leggen, met de gebruikelijke arrogante reactie als gevolg. Terwijl mijn punt heel terecht is, me dunkt.
Als je discussieert met een andere ideologie moet je het ofwel over de fundamenten, i.e. de presupposita hebben of je beperken tot argumenten die de andere kan aanvaarden (gegeven zijn presupposita). Het is onzinnig om argumenten aan te halen die steunen op presupposita die de ander niet deelt; onafhankelijk van wat de ideologie is. Indien je discussieert zonder hiermee rekening te houden, blijf je op een muur van onbegrip botsen en houdt elke mogelijkheid tot mogelijke eenwording op. Wat overblijft is wat op elkaar schelden (al dan niet tegen elkaar) over hoe dom en onwetend de ander is. Simpelweg omdat je vergat rekening te houden met elkaars vooronderstellingen.
Hierbij kan er ook nog gezegd worden dat het moeilijk is om deze vooronderstellingen te kennen en te begrijpen. De stropoppen (en de verkeerde economische inzichten) die de persoon in kwestie hanteerde (en beschouwde als mijn inzichten notabene!) waren triestig, maar ongetwijfeld heb ik hetzelfde gevoel ook al bij Marxisten veroorzaakt.
Indien je in een debat zit, heb je altijd enkele presupposita. Bijvoorbeeld: als ik met een andere liberaal discussieer, hebben we allebei de presupposita dat markten redelijk goed werken, dat private eigendom en contractuele vrijheid belangrijk is, etc. Als 2 Marxisten met elkaar discussieren, dan kan ik mij inbeelden dat zij de arbeidswaardetheorie, de kapitalistische klassenstrijd en dergelijke zaken als presupposita hebben. Daar moeten zij niet meer over discussieren: zij kunnen dit als gegeven (in de discussie) beschouwen en daarop verder bouwen. Op gelijke wijze kunnen 'de liberalen' bepaalde zaken als gegeven beschouwen en zo verder discussiëren: je weet immers dat er gemeenschappelijke vooronderstellingen zijn.
Echter; als een Marxist met een liberaal discussieert zijn er presupposita die helemaal niet gelijk lopen. Dit punt is natuurlijk de evidentie zelve, maar is wel belangrijk te onthouden. De liberaal kan onmogelijk als argument aanhalen iets in de zin van: 'Ja, maar het is onrechtvaardig om geld te nemen van anderen: die kapitalist heeft dat eerlijk verdiend!' De vraag of een kapitalist eerlijk zijn geld heeft verdiend is juist iets dat een Marxist in twijfel trekt dus kan je dat niet als argument gebruiken tegen een Marxist! Natuurlijk kan je dat wel zeggen. Je kan zeggen: 'die heeft dat verdient!' Maar dan ben je niet met een Marxist aan't discussieren; maar simpelweg je eigen ideologische mantra's aan het opsommen tegen iemand die deze niet deelt. Op analoge wijze maakte de Marxist in kwestie gelijkaardige fouten ten opzichte van mij: hij vooronderstelde bijvoorbeeld de (Marxistische) overproductieanalyse in een bepaalde analyse, hij vooronderstelde de Marxistische klassenstrijd en nog enkele zaken: presupposita die ik niet deel. Daarmee kan je mij dus niet bepaald overtuigen, en het is dat dat ik hem trachtte uit te leggen, met de gebruikelijke arrogante reactie als gevolg. Terwijl mijn punt heel terecht is, me dunkt.
Als je discussieert met een andere ideologie moet je het ofwel over de fundamenten, i.e. de presupposita hebben of je beperken tot argumenten die de andere kan aanvaarden (gegeven zijn presupposita). Het is onzinnig om argumenten aan te halen die steunen op presupposita die de ander niet deelt; onafhankelijk van wat de ideologie is. Indien je discussieert zonder hiermee rekening te houden, blijf je op een muur van onbegrip botsen en houdt elke mogelijkheid tot mogelijke eenwording op. Wat overblijft is wat op elkaar schelden (al dan niet tegen elkaar) over hoe dom en onwetend de ander is. Simpelweg omdat je vergat rekening te houden met elkaars vooronderstellingen.
Hierbij kan er ook nog gezegd worden dat het moeilijk is om deze vooronderstellingen te kennen en te begrijpen. De stropoppen (en de verkeerde economische inzichten) die de persoon in kwestie hanteerde (en beschouwde als mijn inzichten notabene!) waren triestig, maar ongetwijfeld heb ik hetzelfde gevoel ook al bij Marxisten veroorzaakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten